სსიპ - ფერდინანდ თავაძის მეტალურგიისა და მასალათმცოდნეობის ინსტიტუტი
LEPL - FERDINAND TAVADZE METALLURGY AND MATERIALS SCIENCE INSTITUTE
ინსტიტუტი პოსტსაბჭოთა პერიოდში

1991 წელს საბჭოთა კავშირის სივრცეში დიდი პოლიტიკურ-ეკონომიკური ძვრები მოხდა, საქართველომ დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. მყისიერად დაიშალა არსებული ეკონომიკური კავშირები, ასეთ რთულ ფონზე მეცნიერება სტაგნაციის მდგომარეობაში აღმოჩნდა, სამეცნიერო დაწესებულებები დატოვა ბევრმა კვალიფიციურმა მუშაკმა. ასეთ პირობებში ინსტიტუტი მაინც ახერხებდა ფუნქციონირებას მოპოვებული უცხოური გრანტების ხარჯზე.

 

2006 წელს ქვეყანაში განხორციელებული განათლებისა და მეცნიერების რეფორმის შედეგად ინსტიტუტი გამოყვანილ იქნა საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის შემადგენლობიდან, მან მიიღო საჯარო სამართლის იურიდიული პირის სტატუსი და საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს სისტემის დაქვემდებარებაში მოექცა. ამ მომენტიდან შეიცვალა ინსტიტუტის ხელმძღვანელობაც, ინსტიტუტის დირექტორად არჩეულ იქნა ინსტიტუტის ლაბორატორიის გამგე, ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი გიორგი თავაძე.

 

როგორც ზემოთ იყო აღნიშნული, ზოგადად ინსტიტუტი ორიენტირებული იყო საკავშირო მნიშვნელობის პრობლემების გადაჭრაზე. ნათელი გახდა, რომ ამიერიდან ინსტიტუტს თვითგადარჩენის მიზნით, ფუნდამენტურ სამეცნიერო პრობლემებთან ერთად ისეთ ტექნოლოგიურ და საწარმოო-პრაქტიკული მნიშვნელობის სამუშაოებზე უნდა გაეკეთებინა აქცენტი, რომლებიც ქართული სახელმწიფოს და კერძო სტრუქტურების ინტერესების სფეროში მოხვდებოდა. საბედნიეროდ, აღმოჩნდა უზარმაზარი რესურსი _ წინა წლებში დაგროვილი ზღვა მასალა, მათ შორის ფუნდამენტური კვლევების სფეროშიც, რომელიც ინსტიტუტს საფუძველს უქმნიდა მომავალი საქმიანობისათვის. მაგრამ იმისთვის რომ ეს განხორციელებულიყო, საჭირო იყო ინსტიტუტის ინფრასტრუქტურის მოწესრიგება. საქმეს ართულებდა ისიც, რომ ინსტიტუტის ფართის მნიშვნელოვანი ნაწილი იჯარით იყო გაცემული. მეიჯარეების მიერ ინსტიტუტის ქონებისადმი ვანდალურმა დამოკიდებულებამ კიდევ უფრო დააზარალა ისედაც დაქცეული ინფრასტრუქტურა და, რაც მთავარია, ასეთ ფონზე ინსტიტუტის თანაშრომლებში ფეხი გაიდგა ნიჰილისტურმა განწყობილებამ იმის შესახებ, რომ ინსტიტუტს არაფერი ეშველება და სამომავლო პერსპექტივა არ ჩანს.

 

ინსტიტუტისათვის ასეთ რთულ პერიოდში, გადამდები ოპტიმიზმით განწყობილ გ.თავაძის სასახელოდ უნდა ითქვას, რომ მან შეძლო ინსტიტუტის თანამშრომლების თანამოაზრეებად გადაქცევა და მათთან ერთად დაიწყო ფიქრი ინსტიტუტის გადარჩენის თაობაზე. მაგრამ ამისათვის საჭირო გახდა ინსტიტუტის ტექნიკური საშულებების სრული მოდერნიზაცია. შიდა რესურსების ხარჯზე გაძლიერდა სადნობი უბანი, მთლიანად გადაიარაღდა საგლინავი საამქრო, რუსთავის მეტალურგიული ქარხნის ტექნიკური დახმარებით დამონტაჟდა ახალი უწყვეტი ჩამოსხმის აგრეგატი ფურცლოვანი ზოლების მისაღებად (რაც ქარხნის საციცოცხლო ამოცანათა რიგს მიეკუთვნება), დამონტაჟდა რკალური ელექტროღუმელი ტექნოგენური ნარჩენების რეციკლირებისთვის, რომლის შედეგებსაც ზოგადსახელმწიფოებრივი მნიშვნელობა ენიჭება, ვინაიდან უმნიშვნელოვანეს ეკოლოგიურ პრობლემათა მოგვარებას ემსახურება, გაძლიერდა ფხვნილთა მეტალურგიისა და, კერძოდ, ნანოფხვნილებით სპეციალური მასალების დამზადების მიმართულებაც. დამუშავდა ელექტრო-ნაპერწკლური მეთოდით წნეხვის დანადგარი, აღორძინების სტადიაშია ინსტიტუტის ბათუმის კოროზიული ლაბორატორია და კოროზიის სადგური.

 

აღსანიშნავია, რომ მიუხედავად შეზღუდული საბიუჯეტო დაფინანსებისა, ინსტიტუტის მეცნიერულ-ტექნიკური და საკვლევი ბაზის რეაბილიტაციასთან ერთად ინსტიტუტის შიგა შემოსავლების ხარჯზე მუდმივად მიმდინარეობდა და დღესაც მიმდინარეობს მეცნიერთა სამუშაო პირობების გაუმჯობესება. ინსტიტუტი თითქმის მთლიანად განთავისუფლდა კაფე _ მაღაზიებისა და სხვა ტიპის არამეცნიერული დატვირთვის მქონე სუროგატებისაგან. რაც მთავარია მოხდა ინსტიტუტის ინტელექტუალური შესაძლებლობების ინვენტარიზაცია, ინსტიტუტის თემატიკაში შემოტანილ იქნა რამოდენიმე ინსტიტუტისათვის ახალი სამეცნიერო და ტექნოლოგიური მიმართულება _ საჯავშნე მასალები და ნაკეთობები, საწარმოო ნარჩენების რეციკლირების პრობლემები, ეკოლოგიური საკითხები და სხვა. მოხდა ოპტიმიზაცია და საბოლოოდ ლაბორატორიების რაოდენობა შემცირდა ცხრამდე, ხოლო თანამშრომელთა რიცხვი 140-მდე.

 

ელექტრულ-ნაპერწკლური წნეხვის დანადგარი

 

ინსტიტუტში ჩატარებული რეფორმების შემდეგ, ლაბორატორიებში დამუშავებული პრობლემების შედეგებმა სამრეწველო ნიმუშის ფორმა მიიღო. შედეგად, ინსტიტუტის ინტელექტუალური პროდუქტი სპეციალური კერამიკული და ლითონკერამიკული მასალების, ახალი ფოლადების, ფხვნილთა მეტალურგიის, კოროზიისაგან დაცვის და ა.შ. სფეროებში მოთხოვნადი გახდა და ინსტიტუტის საქმიანობა სახელმწიფოს ინტერესების სფეროში მოექცა. კერძოდ, 2011 წელს ინსტიტუტი განათლების სამინისტროს დაქვემდებარებიდან გადაყვანილ იქნა თავდაცვის სამინისტროს დაქვემდებარებაში და სსიპ-ის სახით გაერთიანდა სსსტც „დელტა“-ში. ეს გახლავთ ინსტიტუტის გამოცოცხლებისა და მკვდრეთით აღდგომის საბოლოო ეტაპი.