1935წ. სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის თბილისის ფილიალის ქიმიის ინსტიტუტში გაიხსნა მეტალურგიის განყოფილება, რომელიც პირველი კვლევითი ხასიათის ცენტრი იყო ამ დარგში. ორიოდე წლის შემდეგ განყოფილება დამოუკიდებელ ერთეულად - მეტალურგიის ლაბორატორიად გადაკეთდა და მისი მეცნიერული ხელმძღვანელობა ცნობილ მეცნიერმეტალურგს აკად. ბაიკოვს ეთხოვა.

II მსოფლიო ომის მიწურულს ქ.რუსთავში დაიწყო მეტალურგიული ქარხნის, ხოლო ომის დამთავრებისთანავე ქუთაისში საავტომობილო გიგანტის მშენებლობა. ახალი სიმძლავრით ამუშავდა თბილისის საავიაციო ქარხანა, ავჭალის "ცენტროლიტი" და სხვა საწარმოები. ზესტაფონის გ.ნიკოლაძის სახელობის ფეროშენადნობების ქარხანაში აითვისეს უძვირფასესი ფეროშენადნობების, ელექტროლიტური მანგანუმის, კომპლექსური განმჟანგველების და სხვათა წარმოება. ამან განაპირობა მზარდი მოთხოვნა მაღალი დონის სამეცნიეროტექნიკურ კადრებზე და საწარმოების მეცნიერულ უზრუნველყოფაზე.

1945 წელს საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის სისტემაში შემავალი პეტრე მელიქიშვილის სახელობის ქიმიის ინსტიტუტის მეტალურგიის ლაბორატორიის ბაზაზე შეიქმნა ლითონისა და სამთო საქმის ინსტიტუტი, რომლის დირექტორად აკადემიის საერთო კრებამ აირჩია საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი, პროფესორი რ.აგლაძე.

მეტალურგიული პროფილის საწარმოების საინჟინრო კადრებით უზრუნველყოფა საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტს დაეკისრა. 1949 წელს პოლიტექნიკური ინსტიტუტის ქიმიის ფაკულტეტზე გაიხსნა მეტალურგიული სპეციალობები - შავი ლითონების მეტალურგია და ლითონთა წნევით დამუშავება. 1950 წელს მათ შეემატა სამსხმელო წარმოება და შედეგად, 1952 წელს დაფუძნდა მეტალურგიის ფაკულტეტი.

აკადემიკოსი ფერდინანდ თავაძე

1951 წელს საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ლითონისა და სამთო საქმის ინსტიტუტის დირექტორად აირჩიეს ამავე ინსტიტუტის ლითონმცოდნეობის ლაბორატორიის უფროსი, საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტის ლითონთა ტექნოლოგიის კათედრის გამგე პროფ. ფერდინანდ თავაძე და ამ აქტით იგი საქართველოში მეტალურგიული მეცნიერების ლიდერად აღიარეს. 10 ლითონისა და სამთო საქმის ინსტიტუტმა მრავალ მეცნიერულ მიმართულებას გაუკვალა გზა დამოუკიდებელი საქმიანობისათვის: 1956წ. ლითონისა და სამთო საქმის ინსტიტუტს გამოეყო არაორგანული ქიმიისა და ელექტროქიმიის ინსტიტუტი, 1957წ. - სამთო განყოფილება (ამჟამად სამთო მექანიკის ინსტიტუტი); 1958წ. - ცეცხლგამძლე მასალების ლაბორატორია (თბილისის საშენი მასალების სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი), 1959წ. - მანქანათმცოდნეობის ინსტიტუტი (ამჟამად მანქანათა მექანიკის ინსტიტუტი). 1957 წელს, ლითონისა და სამთო საქმის ინსტიტუტს მეტალურგიის ინსტიტუტი ეწოდა, რადგან ეს დასახელება ჭეშმარიტად გამოხატავდა მის არსს. ამ პროცესების სათავეებთან 1951 წლიდან გარდაცვალებამდე უცვლელად იდგა აკადემიკოსი ფერდინანდ თავაძე, რომლის სახელსაც ინსტიტუტი 1990 წლიდან ატარებს.

2000წ მეტალურგიის ინსტიტუტს მეტალურგიისა და მასალათმცოდნეობის ინსტიტუტი ეწოდა, ხოლო 2006წ. - სსიპ ფერდინანდ თავაძის მეტალურგიისა და მასალათმცოდნეობის ინსტიტუტი.

1958 წელს ინსტიტუტი გაფართოვდა, კამოს ქუჩიდან ყაზბეგის გამზირის #15 გადმოვიდა, სადაც მთელი კვარტალი (თითქმის 1 ჰექტარი) გამოეყო. სხვადასხვა დროს ამ ტერიტორიაზე აშენდა ნაგებობები მექანიკური სახელოსნოების, სადნობ-სამსხმელო უბნის, საშემდუღებლო და საგლინავი საამქროების განსათავსებლად (1960წ), ექვსართულიანი ლაბორატორული კორპუსი (1974წ.) და სამსართულიანი გამოთვლითი ცენტრი (1978წ.).

გამოთვლითი ცენტრი

ქვემოთ მოყვანილ სურათზე ინსტიტუტის იმ პერიოდის თანამშრომელთა ერთი ჯგუფია წარმოდგენილი.

მარცხნიდან მარჯვნივ: ამირან ვაშაკიძე, ბიძინა გოგორიშვილი, მერი სულხანიშვილი, ალექსანდრე მარტიროსოვი, ნაზიკო თოფურია, ტატიანა დაშნიანი, ელენე ჯაფარიძე, ლეონიდე ოკლეი, თინა ჭანიშვილი, გივი დგებუაძე, შოთა მიქიაშვილი, სოფიო მანჟგალაძე, ნოდარ ხუციშვილი, ფერდინანდ თავაძე, ელიზავეტა ნადირაძე, იურა მაჩაბელი, რუსიკო ცხვედიანი, გიორგი მინაევი, ალექსანდრე ბუხრაშვილი, არმაის ღარიბიანი, ალიოშა აპინჯანოვი, ვახტანგ ბერეჟიანი